ULUSLARARASI TİCARET VE LOJİSTİK DOKTORA PROGRAMI
Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölümü doktora programı öğrencilerine baştan sona bağımsız araştırma yapma yetisi, bilimsel olayları derinlemesine ve daha geniş bir bakış açısı ile inceleme ve sonuç çıkarabilme ve yeni çıkarımlara ulaşabilme gibi yetenekleri kazandırmayı hedeflemektedir. Bu kazanımların yanı sıra firmalardaki uluslararası ticaret ve lojistik faaliyetler başlı başına bir uzmanlık alanı haline gelmiştir. İlgili uzmanlık alanının yönetiminde sektörün yapısal ilkelerine stratejilerine ve tekniklerine vakıf; analitik düşünme, problem çözme ve karar verme yetenekleri ile donatılmış yöneticilere ihtiyaç vardır. Doktora programı ile uluslararası ticaret, lojistik ve tedarik zinciri yönetimi alanına hâkim, lojistik sekötünü çok iyi tanıyan, toplumun gereksinimlerini analiz etme yeteneğine sahip, sosyal sorumluluk bilinci ile sürekli gelişme hedefini güden, lojistik faaliyetlerin tüm aşamalarında ve lojistik örgütlerin farklı birimlerinde planlama yapabilecek, kaynakları verimli kullanabilecek, lojistik ve işletmecilik konusunda yetkin, hem kamuda hem de özel sektörde başarılı olacak, uluslararası vizyona sahip profesyonel uluslararası ticaret ve lojistik yöneticilerinin yetiştirilmesi amaçlanmaktadır. Programın özel sektöre yönetici yetiştirme amacının yanı sıra akademik alanda da uluslararası ticaret ve lojistik üzerine yapılacak çalışmaların arttılmasını ve bu alanda çalışacak bilim insanlarının yetiştirilmesinde bir basamak olmayı da hedeflemektedir.
Uluslararası ticaret ve lojistik sektöründeki gelişmeler ve bu konudaki eğilim; yakın gelecekte ileri derecede profesyonelleşmiş dış kaynak kullanımı daha da artacağını göstermektedir. Bu konudaki gelişmeler örgütlerde sadece üretim maliyetine odaklanmanın artık farklılık yaratmayacağını, bunun yerine lojistik ve tedarik zincirinde yapılacak olan gelişmelerin firmaların pazarda kendini farklılaştırabileceğini, böylece rekabet avantajı sağlayabileceklerini işaret etmektedirler. Bu durumda lojistik konusunda yeni nesil tedarikçilerin operasyonel beceri ve uzmanlık gerektiren işgücü talebinin uluslararası ticaret yapan organizasyonları ve lojistik sektörünü başlı başına bir istihdam sahası durumuna getirmesi beklenmektedir. Bugünün iş dünyasında uluslararası ticaret uygulamalarının artık organizasyonlar için başlı başına bir rekabet faktörü oluşturduğu anlaşılmaktadır. Bununla birlikte özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler ile kamu kurumlarında profesyonellerin hem uluslararası ticaret hem de lojistik eğitimi konusunda yeterli olmadıkları görülmektedir. Bu konudaki yetersizlik işletmeler açısından bütün süreçlere etkiyerek karlılığını azaltmakta ve verimliliği düşürmekte, kamu kurumlarının da verdiği kamu hizmetinin hızını ve kalitesini etkilemektedir. Bu bağlamda uluslararası ticaret ve lojistik doktora programı mezunlarının hem kamuda hem de özel sektörde artan uzman ve yönetici ihtiyacını karşılamada önemli katkı sağlayabileceği değerlendirilmektedir.
Belirtilenler bağlamında, Uluslararası Ticaret ve Lojistik doktora mezunları dış ticaret, ulaştırma ve lojistik konularında bilgili ve yabancı dile sahip kişiler olduklarından, lisansüstü eğitimlerinden elde ettikleri deneyim ve kazanımlar sonucunda her zaman piyasanın yüksek talep göstereceği çalışanlar olacaktır. Bu yüzden mezunlar üretim, enerji ya da hizmet sektöründe, gerekli planlama ve koordinasyonu sağlayan yöneticiler olarak her safhada çok önemli roller üstleneceklerdir. Uluslararası Ticaret ve Lojistik doktora mezunları hem dış ticaret ve lojistik hizmet veren, hem lojistik hizmet alan, hem de lojistik uygulamaları düzenleyen kurumlarda istihdam imkânlarına sahiptir. Ayrıca, doktora eğitimlerini tamamlayan mezunlar doğrudan ya da doktora eğitimleriyle birlikte bu konuda ihtiyaç duyulan akademik alanda da istihdam imkânı bulabilirler. Zira bu program, Türkiye’de bu konuda ihtiyacı hissedilen bilimsel araştırma konusunda da önemli bir eksikliği dolduracaktır. Program mezunları özel sektörde işletmelerin dış ticaret ve lojistik birimlerinde görev alabilecekleri gibi, denizcilik işletmelerinde, özel aracı gümrükleme kuruluşlarında, hava, kara ve deniz kargo işletmelerinde ve limanlarda yönetici olarak istihdam edilebilirler. Uluslararası Ticaret ve Lojistik doktora derecesi alan kişilerin ağırlıklı olarak aşağıda sıralanan kurum ve kuruluşlarda yönetici konumunda görev yapabilecekleri değerlendirilmektedir. Üretim, hizmet ve satış şirketlerinin lojistik birimleri, lojistik şirketler (3. parti lojistik hizmet sağlayıcılar), taşıma işleri organizatörleri (freight forwarders), kara, hava, deniz, demiryolu ve intermodal taşımacılık şirketleri, sigorta, finansman, denetim ve dış ticaret şirketlerinin lojistik birimleri, uluslararası ticaret ve lojistik danışmanlık kuruluşları ile eğitim kuruluşları, üniversite ve araştırma kurumlarının uluslararası ticaret ve lojistik bölümleri, Devlet Planlama Teşkilatı, Ulaştırma Bakanlığı ve diğer devlet kurum ve kuruluşlarının ilgili birimleri, iletişim ve bilişim teknolojileri şirketlerinde uluslararası ticaret ve lojistik uygulama birimleri.
Türkiye’de sayıları oldukça sınırlı Uluslararası Ticaret ve Lojistik bölümü mezunları yukarıda sıralanan ve her geçen gün kapsamı daha da genişleyen talebi karşılamaktan oldukça uzaktır. Kamu sektörü ve özel sektördeki çoğu kurum bu eğitimi almış bireylere ihtiyaç duymaktadır.
Antalya ili özelinde değerlendirildiğinde, kentin yerleşik turizm sektörüne uygun bir trendle artan bir şekilde, lojistik sektöründe yakaladığı gelişme eğilimi, bu konuda kaliteli, etkili, verimli nitelikte hem ulusal hem de küresel mal ve hizmet sunma gereğini ortaya çıkarmaktadır. İhracatçılar meclisinin ortaya koyduğu istatistikler, son yıllarda Antalya üzerinden gerçekleştirilen gıda ve maden ihracatının anlamlı bir düzeyde artış kaydettiğini göstermektedir. Bu aynı zamanda dış ticaret ve lojistik işlemler konusunda eğitim almış insan kaynağının ihtiyacını süratle artırmaktadır. Dünyaca önemli turistik destinasyonlardan biri olan Antalya ili ayrıca Sağlık Turizmi ideali ile “insan lojistiği” konusunda önemli bir potansiyeli de bünyesinde barındırmaktadır. Diğer taraftan yine son yıllardaki gelişmeler Antalya ilinin mevcut kara, hava ve denizyolu ulaşım olanakları ile Antalya Limanı gibi uluslararası yeterlikleri de göz önünde bulundurulduğunda, şehrin bir “lojistik üs” olma yolunda ilerlediğini göstermektedir. Diğer taraftan kentin uluslararası spor organizasyonları yanında belli başlı birçok ulusal ve uluslararası bilimsel kongre ve sanatsal etkinlikler için yerleşik bir merkez olması ile birlikte, EXPO gibi diğer uluslararası organizasyonlar konusundaki tecrübesi ve gerekli ön hazırlığa sahip olması, hem insan lojistiği hem de mal hareketliliği anlamında büyük bir lojistik potansiyeli de bünyesinde barındırmaktadır.
Diğer taraftan Antalya ilinin dış ticaret ve lojistik altyapısı yanında küresel işletmeler açısından zenginliği de açılacak uluslararası ticaret ve lojistik doktora programı bakımından bir avantaj oluşturmaktadır. Antalya ulusal ekonomiye katkı sağlayan ve her biri lojistik iş birimlerine sahip birçok büyük ölçekli kurum ve işletmeye ev sahipliği yapmakta olup bunlardan bazıları şunlardır; Adopen, Agt, Ekiciler, Eti Elektorometalurji, Adalya Mermer, Antalya Enerji, Anteks, Bahar Tavukçuluk, Doktor Tarsa, Platin Kimya, Yörükoğlu, Akser Seracılık, Enelsa, Karsis, Sar-Pet, Sergün, Art-Mim, Bülbül Akü, Karsis, Swissgrow, Yürüyen Tekstil, Antalya Liman İşletmesi Müdürlüğü, Tesco Kipa, Bauhaus, Metro, THY Kargo Servisi, Yurtiçi Kargo Servisi A.Ş.
Antalya’daki kamu ve özel sektörde faaliyet gösteren lojistik işletmeleri ve diğer işletmelerin lojistik departmanları sadece Antalya halkına hizmet vermekle kalmayıp ülkenin tamamına lojistik hizmet sunmaktadırlar. Bu sebeplerle Akdeniz Üniversitesi Uluslararası Ticaret ve Lojistik doktora programı öğrencileri için hem uygulama hem de mezuniyet sonrasındaki istihdam imkânları açısından Antalya’nın sektörel altyapısının oldukça yeterli olduğu söylenebilir.
Türkiye’nin lojistik bir güç ve Antalya ilinin lojistik bir kümelenme yapılanması içinde olması, uluslararası ticaret ve lojistik iş birimlerine sahip kuruluşlarda ortaya çıkan profesyonel yönetim ihtiyacı, lojistik işletmelerin ve uluslararası mal ve hizmet hareketliliğin gittikçe önem kazanması ve bu konularda araştırmalar yapılması doktora programı ile yetiştirilecek bilim adamlarının da katkısıyla mümkün olacaktır.
Prof. Dr. Ramazan ERTURGUT
Uluslararası Ticaret ve Lojistik Anabilim Dalı Başkanı
2023-2024 Eğitim Öğretim Güz Dönemi UTL Lisansüstü Ders Programı için tıklayınız
Son güncelleme : 28.09.2023 16:33:41